Uzun süreden beri yürütülen pazarlıklar neticesinde İngiltere ile Avrupa Birliği, Brexit sonrası için geçerli olacak bir ticari anlaşma üzerinde uzlaştı. İki tarafın çıkarlarının göz önünde bulunduğu anlaşmanın adil ve dengeli olduğu ifade edildi.
23 Haziran 2016 tarihinde yapılan bir referandum ile Avrupa Birliği’nden ayrılma kararı alan İngiltere 1 Ocak 2021 sabahına AB’den resmen çıkmış olarak başlayacak. Resmi ayrılık tarihinden önce ticari açıdan anlaşma sağlamak isteyen iki taraf arasında uzun süreden beri yürütülen ve sık sık çıkmaza giren görüşmeler dün nihayete erdirildi ve uzlaşma sağlandı.
Uzun süreden beri yürütülen görüşmelerler neticesinde taraflar arasındaki görüş farklılıkları 3 ana başlığa indirgendi. En önemli başlık adil rekabet kanunları olurken, ileriki dönemlerde ortaya çıkma olasılığı olan anlaşmazlıkların giderilmesi için oluşturulacak mekanizma ikinci ve son olarak balıkçılık hakları üçüncü başlık oldu.
Görüşmelerde yaşanan çetin tartışmaların temel maddesi olan birinci başlıkta uzlaşma sağlandı. AB ülkeleri ile İngiltere arasında yürütülecek ticari ilişkiler konusunda yapılan anlaşmada iki tarafın ticaretini gümrük vergisi veya kota uygulaması olmaksızın devam etmesini garanti altına aldı.
Müzakerelerde görüş ayrılıklarının merkez maddelerinden biri olan « Balıkçılık » konusu da nihayete erdirildi. AB’nin “Eğer AB ile vergisiz ve kotasız ticarete devam etmek istiyorsanız, Avrupalı balıkçıların İngiliz sularında avlanmaya devam etmesine izin verin” şartına İngiliz tarafı « İngiliz karasularında egemenliğin yeniden tesis edilmesi » amacıyla karşı çıktı. Ancak yapılan sıkı pazarlıklar sonucu AB ülke balıkçılarının İngiliz karasularında elde ettiği ürünlerin yüzde 25’lik bedelinin Ada’ya verilmesi şartıyla anlaşma sağlandı.
Ursula von der Leyen : Adil, dengeli ve doğru bir anlaşma
Uzlaşmanın sağlandığını resmi olarak Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen duyurdu. Uzun süreden beri yürütülen ve çetin müzakerelerin sonucunda « adil, dengeli ve doğru » bir ticari anlaşma sağlandığını ifade eden Leyen, zorlu ve uzun müzakerelerin ardında gelecekteki ilişkiler için sağlam bir adım atıldığını söyledi. Anlaşmanın AB’nin önem verdiği iklim, enerji ve ulaştırma gibi alanlarda işbirliği öngördüğüne değinen Ursula von der Leyen, uzlaşmanın her iki taraftaki işletmeler ve şirketler için adil bir rekabet ortamını garantilediğini söyledi. İngiltere’nin AB’den ayrılmasını ön gören Brexit kararının alınmasının üzerinde 4 yıl geçtiğini hatırlatan Leyen, varılan uzlaşmayla Brexit’in geride bırakıldığını ve bundan böyle geleceği bakmak gerektiğinin altını çizdi.
Avrupa Birliği dönem başkanlığını yürüten Almanya Başbakanı Angela Merkel anlaşmayı « tarihi öneme sahip » olarak niteledi.
Johnson « Anlaşma sağlandı » mesajıyla zafer pozu verdi
Uzlaşmanın sağlandığını Twitter hesabı üzerinde « Anlaşma sağlandı » mesajıyla paylaşan İngiltere Başbakanı Boris Johnson kollarını havaya kaldırarak zafer pozu verdi. Daha sonra bir basın toplantısı düzenleyen Johnson Yasalarımızın ve kaderimizin kontrolunu yeniden ele aldık’’ ifadelerini kullandı.
Anlaşmanın sağlandığı yönünde yapılan açıklamalardan sonra yapılan kimi yorumlarda İngiltere’nin « kazançlı » çıktığı ifade edildi. Anlaşmanın sağlanması için verilen son süre olan 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzlaşma olmamış olsaydı İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden büyük zararlarla ayrılacağı belirtildi. Kota ve gümrük vergisi olmadan AB ülkelerine ihracatına devam edecek olan İngiliz iş dünyası anlaşmadan memnuniyet duyduklarını belirtti.
İngiltere’de üretilen ürünlerin yüzde 47’si AB ülkelerinde satılırken, Avrupa Birliği’nin İngiltere’ye toplam ihracatı üretilen ürünlerin sadece yüzde 8’ini kapsıyor.
Yapılan anlaşma 30 Aralık 2020 tarihinde İngiliz Parlamentosu’nda oylamaya sunulacak. Aynı şekilde 27 ülke temsilcisinin bulunduğu AB Konseyi’de yapılan anlaşma üzerinde görüşmeler yapıldıktan sonra AB Parlamentosu’nda oylamaya sunulacak. Parlamento’nun anlaşmayı değiştirme gibi bir yetkisinin olmadığı ancak reddetme hakkının bulunduğu kaydedildi. İngiltere ve AB Parlamentoları’ndan birinin reddetmesi durumunda görüşmelerin tamamen çıkmaza gireceği ifade edildi.
